Heykəllər - Orkhan Zeynalli , PRoMete перевод на английский

Heykəllər

Elə şeylər var ki, onlar olur sən sadəcə baxırsan,
Qarışa bilmirsən olanlara olsan da yaxın sən.
Gözünü çəkə bilmirsən, olanlardan,
Donub heykəl kimi qalırsan o anlarda.
Bəs heykəllər görən olurlarmı hansısa məqamda insan
Danışardı nələri əgər insan olmaq alınsa
Nələri xatırlayır, nələri çıxara bilmir yaddan?
Nələr gəlmir xoş və ya saxlayır həyatda
Soruşsaq Sabirdən və o danışsa birdən
Görəsən deyərdimi ayılmışıq cəhalətdən
İndi zaman fərqli dəyişib insanların düşüncəsi
Belə deyildi bu millətin iki əsr öncəsi
Baxıram Sabirə papağına göyərçinlər qonub
Danışmır bircə kəlmə belə susub donub
Bəlkə də alınsa da dinməzdi o
Onu bu küçədə gördükləri yaman yorub
İlləri yola salıb, ötürüb nəsilləri,
Zamana qalib gəlib keçərək fəsilləri
Nələri görüb bacarsaydı danışardı nələri
Bu qocaman şəhərin qoca heykəlləri.

Nəsimi danışardı yəqin bizə həqiqətin gizli olmadığın bu dördbucaqlı qutularda
Car çəkməkdə davam edərdi o insanın aliliyin və cibində tiryək filanla tutulardı
Fizuli deyərdi ki, rüşvətin bu həddə çatacağın yatsa yuxusuna da gətirə bilməzdi
Evləri sökülmüş sakit duran o əhalini illərdir tanıyır və əmindi ki, bu millət ölməzdi
Nizami şikayətlə danışardı gənclər yazan SMS-dən
Onlar qəti qaynaqlanmırlar Leyli-dən ya da Qeys-dən
Deyərdi bu cümlələri hirsnən
Bir bilsəydim kimə qalacaq irs Xəmsəm
Və ya eşitsə bircə anlıq musiqimizi Hacıbəyov
Ürəyi dözərdimi, erməniyə verərdimi haqq onda
Cavid yəqin ki, dəli olardı
Danışılanları eşitsəydi öz milləti haqqında
İlləri yola salıb, ötürüb Nəsilləri,
Zamana qalib gəlib keçərək fəsilləri
Nələri görüb bacarsaydı danışardı nələri
Bu qocaman şəhərin qoca heykəlləri.

Yəqinki, Əhməd Cavad da istərdi daima
Dayansın elə bir yerdə ki, görünsün bayrağ,
Ya da Almas İldırım bəlkə də istəməz
Heykəli ucaldıla birləşdirilməmiş torpaq,
Neçə-neçə insanlar gedib əqidə üstə
Bizsə indi yaşayırıq demək olar əqidəsiz
Baxış bucağım dəyişir yaşlandıqca
Amma hələ də təsəvvür etmirəm Bakını Rəsulzadəsiz

Statues

There are things that happen, you just watch,
You can't get involved, even if you're close by.
You can't take your eyes off of what's happening,
Freeze like a statue in those moments.
But do the statues ever see a moment as human
What would they say if they were to become human
What do they remember, what can't they erase from their memory?
What doesn't come easy or what do they keep in life?
If we asked Sabir and he suddenly spoke,
I wonder if he'd say we've recovered from ignorance
Times are different now, people's thinking has changed
It wasn't like this two centuries ago for this nation.
I look at Sabir, pigeons have landed on his hat,
He doesn't say a single word, he's frozen in silence.
Perhaps even if he could talk, he wouldn't listen.
Seeing him on this street has worn him down.
Years have passed, generations have passed,
Triumphed over time and passed the seasons.
If he could speak, he'd tell us what he's seen,
This old city's old statues.

Nasimi would probably tell us that the truth isn't hidden in these rectangular boxes,
He would continue to pull the car on the highs and lows of humanity and, in his pocket, he'd get caught with opium,
Fizuli would say that bribery wouldn't reach this extent and if it did, he wouldn't be able to sleep,
He has known those calm people whose homes were destroyed for years and he was sure that this nation wouldn't die,
Nizami would complain about the youth's SMS,
They definitely don't come from Layla or Qays,
He'd say these sentences angrily,
If only I knew who would inherit my Khamsa,
Or if Hajibeyov heard our music for a moment,
Would his heart endure, would he give the Armenians the right then,
Cavid would probably go mad
If he heard what was said about his own people,
Years have passed, generations have passed
Triumphed over time and passed the seasons
If he could speak, he'd tell us what he's seen,
This old city's old statues.

Ahmed Javad would also probably want to always
Stand somewhere so the flag could be seen,
Or Almas Ildyrym would perhaps not want
His statue erected on an unincorporated land,
How many people have died over creed?
But we now live, you could say, without creed.
My perspective changes as I age
But I still can't imagine Baku without Rasulzade.