Текст и перевод песни Jacek Kaczmarski feat. Przemyslaw Gintrowski & Zbigniew Łapiński - Rejtan, czyli raport ambasadora (Matejko)

Rejtan, czyli raport ambasadora (Matejko)

Rejtan, czyli raport ambasadora

"Wasze wieliczestwo", na wstępie śpieszę donieść
Akt podpisany i po naszej myśli brzmi
Zgodnie z układem wyłom w Litwie i Koronie
Stał się dziś faktem, czemu nie zaprzeczy nikt

Muszę tu wspomnieć jednak o gorszącej scenie
Której wspomnienie budzi we mnie żal i wstręt
Zwłaszcza że miała ona miejsce w polskim sejmie
Gdy podpisanie paktów miało skończyć się

Niejaki Rejtan, zresztą poseł z Nowogrodu
Co w jakiś sposób jego krok tłumaczy mi
Z szaleństwem w oczach wszerz wyciągnął się na progu
I nie chciał puścić posłów w uchylone drzwi

Koszulę z piersi zdarł, zupełnie jak w teatrze
Polacy – czuły naród – dali nabrać się
Niektórzy w krzyk, że już nie mogą na to patrzeć
Inni zdobyli się na litościwą łzę

Tyle hałasu trudno sobie wyobrazić!
Wzniesione ręce, z głów powyrywany kłak
Ksiądz Prymas siedział bokiem, nie widziałem twarzy
Evidemment, nie było mu to wszystko w smak

Ponińskij wezwał straż – to łajdak jakich mało
Do dalszych spraw polecam z czystym sercem go
Branickij twarz przy wszystkich dłońmi zakrył całą
Szczęsnyj-Potockij był zupełnie comme il faut

I tylko jeden szlachcic stary wyszedł z sali
Przewrócił krzesło i rozsypał monet stos
A co dziwniejsze, jak mi potem powiadali
To też Potockij! Ale całkiem autre chose

Tak a propos, jedna z dwóch dam mi przydzielonych
Z niesmakiem odwróciła się wołając – fu!
Niech ekscelencja spojrzy jaki owłosiony!
Co było zresztą szczerą prawdą, entre nous

Wszyscy krzyczeli, nie pojąłem ani słowa
Autоrytetu władza nie ma tu za grosz
I bez gwarancji nadal dwór ten finansować
To może znaczyć dla nas zbyt wysoki koszt

Tuż obok loży, gdzie wśród dam zająłem miejsce
Szaleniec jakiś (niezamożny, sądząc z szat)
Trójbarwną wstążkę w czapce wzniósł i szablę w pięści
Zachodnich myśli wpływu niewątpliwy ślad!

Tak, przy okazji – portret Waszej Wysokości
Tam wisi, gdzie powiesić poleciłem go
Lecz z zachowania tam obecnych można wnosić
Że się nie cieszy wcale należytą czcią

Król, przykro mówić, też nie umiał się zachować
Choć nadal jest lojalny, mogę stwierdzić to
Wszystko, co mógł – to ręce do kieszeni schować
Kiedy ten mnisi lis Kołłątaj judził go

W tym zamieszaniu spadły pisma i układy
"Zdrajcy!" krzyczano, lecz do kogo, trudno rzec
Polityk przecież w ogóle nie zna słowa "zdrada"
A politycznych obyczajów trzeba strzec

Skłócony naród, król niepewny, szlachta dzika
Sympatie zmienia wraz z nastrojem raz po raz
Rozgrywka z nimi to nie żadna polityka
To wychowanie dzieci, biorąc rzecz en masse

Dlatego radzę: nim ochłoną ze zdumienia
Tą drogą dalej iść, nie grozi niczym to
Wygrać, co da się wygrać! Rzecz nie bez znaczenia
Zanim nastąpi europejskie qui pro quo!

Рейтан, или донесение посла (Матейко)

Рейтан, или донесение посла

"Ваше высочество", спешу доложить в самом начале,
Акт подписан и соответствует нашим ожиданиям.
В соответствии с договором, брешь в Литве и Короне
Стала сегодня фактом, и никто этого не отрицает.

Однако должен упомянуть о возмутительной сцене,
Воспоминание о которой вызывает во мне сожаление и отвращение,
Тем более, что произошла она в польском сейме,
Когда подписание пактов должно было завершиться.

Некто Рейтан, кстати, посол из Новгорода,
Что в какой-то мере объясняет мне его поступок,
С безумием в глазах растянулся поперек порога
И не хотел пускать послов в приоткрытые двери.

Сорвал рубаху с груди, совсем как в театре,
Поляки – чувствительный народ – дали себя обмануть.
Некоторые кричали, что больше не могут на это смотреть,
Другие выдавили из себя слезу сострадания.

Такого шума трудно себе представить!
Поднятые руки, вырванные из голов клочья волос,
Ксёндз Примас сидел боком, я не видел его лица,
Evidemment, всё это было ему не по вкусу.

Понятовский вызвал стражу – этот негодяй каких мало,
Для дальнейших дел рекомендую его с чистым сердцем.
Браницкий при всех закрыл лицо руками,
Щенсный-Потоцкий был совершенно comme il faut.

И только один старый шляхтич вышел из зала,
Опрокинул стул и рассыпал кучу монет.
И что еще страннее, как мне потом сказали,
Это тоже Потоцкий! Но совсем autre chose.

Кстати, одна из двух дам, приставленных ко мне,
С отвращением отвернулась, воскликнув – фу!
Ваше превосходительство, взгляните, какой он волосатый!
Что, кстати, было чистой правдой, entre nous.

Все кричали, я не понял ни слова,
Авторитета у власти здесь нет ни на грош.
И без гарантий продолжать финансировать этот двор
Может означать для нас слишком высокие расходы.

Рядом с ложей, где я занял место среди дам,
Какой-то безумец (небогатый, судя по одежде)
Поднял трехцветную ленту на шляпе и саблю в руке –
Несомненный след влияния западных идей!

Да, кстати – портрет Вашего Высочества
Висит там, где я приказал его повесить.
Но по поведению присутствующих можно сделать вывод,
Что он не пользуется должным почтением.

Король, неприятно говорить, тоже не умел себя вести,
Хотя он по-прежнему лоялен, могу это утверждать.
Всё, что он мог – это спрятать руки в карманы,
Когда этот хитрый лис Коллонтай подстрекал его.

В этой суматохе упали бумаги и договоры,
"Предатели!" кричали, но к кому, трудно сказать.
Политик вообще не знает слова "измена",
А политических обычаев нужно придерживаться.

Разделенный народ, неуверенный король, дикая шляхта
Меняет симпатии вместе с настроением снова и снова.
Игра с ними – это не политика,
Это воспитание детей, если брать en masse.

Поэтому советую: пока они не оправились от изумления,
Идти дальше этим путем, это ничем не грозит.
Выиграть, что можно выиграть! Дело немаловажное,
Прежде чем произойдет европейское qui pro quo!