Текст и перевод песни Jacek Kaczmarski feat. Przemyslaw Gintrowski & Zbigniew Łapiński - Epitafium do Sowizdrzała

Epitafium do Sowizdrzała

– Na progu twego domu ktoś oddaje mocz
Dziedzinę twoją ma za szalet
Do okien ci zagląda stale dzień i noc
Ty z tego drwisz, Sowizdrzale

– Przecież wiem kto
Robi mi to
Bym bał się, wściekał się na zło
Aż strawię czas swój na bezsilny lęk i boje
Ja wolę skok
Przez blask i mrok
Na tyczce drwin, bez zbędnych zwłok
Nad każdym błotem śmignąć i nad każdym gnojem
Niech patrzy drań
Co łatwych pań
Ma w bród za kilka śliskich zdań
Jak żyją ci, co się nie mają czego wstydzić
Judasza spłosz
A on za grosz
Zmyśli, czego nie widział wprost
Czego się nie da zniszczyć – z tego trzeba szydzić

– Bezkarnie w biały dzień szaleje wściekły pies
I mądrość też ugrzęzła w szale
Mądrością dzisiaj wściekły śmiech z nieśmiałych łez –
A ty szalejesz, Sowizdrzale!

– Jest śmiech i śmiech
Jak dar, jak grzech
A ja się będę śmiał za trzech
Z wściekłego psa, co kąsa wokół, zanim zdechnie
Lecz jest i łza
I nad nią ja
Nie parsknę, póki boleść trwa
I pierwszy walnę w pysk, co przy niej się uśmiechnie

Lub zaleję się po chamsku
W uczcie ślepców wezmę udział
I jak pijak dam się zamknąć
W pierwszej lepszej budzie

Lub zatoczę się w ramiona
Sine, wyprzedane do cna
Skoro ma być opłacona
Moja miłość nocna

Lub zadławię się na amen
Myślą, która nic nie sprawi
Aż mi w końcu pozostanie
Codzienna nienawiść...

– Na linie tańczysz już podciętej z obu stron
Nad tłumem, uskrzydlony w chwale
Gdy spadniesz – zginiesz i nie zabrzmi nigdy dzwon
Nad twoją gwiazdą, Sowizdrzale!

– Gonimy czas
Czas goni nas
Chłoszcze po piętach raz po raz
I nie nadzieja każe pozbyć się wytchnienia
Wśród drzew i chat
Od lat, od lat
Gna ludzi niewidzialny bat
I lęk przed snem, bo w czasie snu bat rytm swój zmienia
Więc choćbym chciał –
Nie będę spał
Tańcem i śpiewem będę rwał
Do góry dusze poduszone własnym ściskiem
Stąd widzę, gdzie
Szukają mnie
I w całym świecie czuję się
Jak brzdąc w kołysce, gdy go ręce pieszczą bliskie

– Wyzywasz ciągle tych, co w złotych tronach tkwią
Cudownych nie zna świat ocaleń
Za dokuczliwość możesz stracić głowę swą
Drugiej nie znajdziesz, Sowizdrzale!

Mój los – to głos
Mój głos – to stos
Stos – do lepszego świata most
Nie moja sprawa szukać dla mnie nowej głowy
Dopóki trwa
Bandycka gra
Ta, którą mam niech drwi i łka
Dopóki nie pojawi się Sowizdrzał nowy

Już mi płomień twarz osmalił
Już się zbiera gwarna gawiedź
Już się inkwizytor chwali
Paląc ku poprawie

Już do domu dymem wracam
Szarpię drzwiami zhańbionymi
Matka ściera łzy przy pracy
Bo jej w oczy dymi

Już i popiół wygasł w chłodzie
Palenisko wymieciono
Krąży plotka po narodzie
Że heretyk spłonął

Эпитафия Шуту

– На пороге твоего дома кто-то мочится,
Твои владения считает отхожим местом.
В твои окна заглядывает постоянно, днем и ночью,
А ты над этим смеешься, Шут.

– Я ведь знаю, кто
Мне это делает,
Чтобы я боялся, злился на зло,
Пока не потрачу все свое время на бессильный страх и борьбу.
Я же предпочитаю прыжок
Сквозь свет и тьму
На шесте насмешек, без лишних проволочек,
Над любой грязью пролететь и над любым навозом.
Пусть смотрит негодяй,
Который доступных женщин
Имеет вдоволь за пару скользких фраз,
Как живут те, кому нечего стыдиться.
Иуду спугни,
А он за грош
Выдумает то, чего не видел,
То, что нельзя уничтожить – над тем нужно смеяться.

– Безнаказанно средь бела дня беснуется бешеная собака,
И мудрость тоже погрязла в безумии.
Мудростью сегодня считается бешеный смех над робкими слезами –
А ты безумствуешь, Шут!

– Есть смех и смех,
Как дар, как грех,
А я буду смеяться за троих
Над бешеной собакой, которая кусает всех вокруг, прежде чем сдохнуть.
Но есть и слезы,
И над ними я
Не рассмеюсь, пока боль длится,
И первому дам в морду, кто при них улыбнется.

Или напьюсь по-свински,
В пиру слепцов приму участие,
И как пьяница позволю себя запереть
В первой попавшейся будке.

Или брошусь в объятия
Синие, проданные дотла,
Раз уж должна быть оплачена
Моя ночная любовь.

Или подавлюсь насмерть
Мыслью, которая ничего не изменит,
Пока мне наконец не останется
Только ежедневная ненависть...

– Ты танцуешь на канате, подрезанном с обеих сторон,
Над толпой, окрыленный славой.
Когда упадешь – погибнешь, и не зазвонит никогда колокол
Над твоей звездой, Шут!

– Мы гонимся за временем,
Время гонится за нами,
Хлещет по пяткам снова и снова,
И не надежда заставляет избавиться от передышки.
Среди деревьев и домов
Годами, годами
Гонит людей невидимый кнут,
И страх перед сном, потому что во сне кнут меняет свой ритм.
Поэтому, даже если бы хотел –
Не буду спать,
Танцем и песней буду рвать
Вверх души, задыхающиеся в собственных тисках.
Отсюда я вижу, где
Меня ищут,
И во всем мире чувствую себя
Как младенец в колыбели, когда его ласкают близкие руки.

– Ты постоянно бросаешь вызов тем, кто восседает на золотых тронах,
Чудесных спасений не знает мир.
За свою дерзость можешь лишиться головы,
Другой не найдешь, Шут!

Моя судьба – это голос,
Мой голос – это костер,
Костер – мост в лучший мир.
Не мое дело искать для себя новую голову.
Пока длится
Бандитская игра,
Пусть та, что у меня есть, смеется и плачет,
Пока не появится новый Шут.

Уже пламя опалило мне лицо,
Уже собирается шумная толпа,
Уже инквизитор хвалится,
Сжигая во имя исправления.

Уже дымом возвращаюсь домой,
Дергаю опозоренную дверь,
Мать вытирает слезы за работой,
Потому что ей в глаза дым попадает.

Уже и пепел остыл в холоде,
Кострище выметено,
Ползет слух по народу,
Что еретик сгорел.