Lyrics Maskarada - Keti

Kırgızistan bir Türk ülkesi olmasına rağmen Türk Dünyasının çoğunluğunun kullandığı Latin Alfabesine henüz geçmedi.
Dünyadaki en önemli iletişim vasıtası sayılan medya, bilgisayar ve internet dili Latin alfabesidir.
Kırgızistana en yakın Türk devleti Kazakistan ise Latin Alfabesine geçme uğraşındadır.
Başta Ulupamir Kırgız köyü olmak üzere Türkiyeli Kırgız Türkleri zaten Latin Alfabesi kullanmaktadırlar.
Kırgızistan'ın Kiril Alfabesi, Artuş ve bölgesindeki Kırgız bölgesindeki Doğu Türkistan Kırgızları'nın Arap Alfabesi kullanmasına rağmen Türkiye Kırgız Türkleri Türkiye'nin Latin Alfabesi'ni ortak alfabe kabul etmiştir.
Son günlerde ise Kırgızistan Devlet Dil Komisyonu Latin Alfabesine geçme yönünde kararlar almaktadır.
Bu olumlu gelişme Türk Dünyasının alfabe birliğine bir katkı sağlayacaktır.
Kırgızistan veya Kırgız Türkleri tarih boyunca tek bir alfabe kullanamadılar.
Kiril Alfabesi 80 yıllık kullanılan bir alfabedir.
Kiril Alfabesinden önce Kırgız Türkleri, Osmanlı Devleti ile aynı alfabeyi yani Arap Alfabesini kullanmaktaydı.
İslamiyetten önce ise Göktürk Alfabesi diye de isimlendirdiğimiz Turan (
Türk) Alfabesini kullanmaktaydılar.

Hali hazırda Kırgızistanın kullandığı Kiril alfabesi şöyledir.

Kırgızistanın Kiril Alfabesi: A (
A), Б (
B), Ж (
C; Kırgız Türkçesinde J sesi olmayıp C sesi egemendir), Ч (
Ç), Д (
D), Э (
E), Е (
E; kelime başlarında ise YE olarak okunur), Ф (
F), Г (
G), Х (
H), Ы (ı), И (
İ), К (
K), Л (
L), М (
M), Н (
N); Ң (ñ Damaktan N harfi Türk Ortak Latin Alfabesinde ñ olarak belirlenmiştir), O (
O), Ө (
Ö), П (
P), Р (
R), С (
S), Ш (
Ş), Т (
T), У (
U), Y (
Ü), В (
V), Й (
Y), З (
Z), Ë (yo), Ц (ts), Щ (şç), Ю (yu), Я (ya), Ъ (kesme işareti), Ь (inceltme işareti) .

Buradaki harflerden Ң, Y, Ө harfleri Rus Alfabesinde yoktur.

Kırgızistan Latin Alfabesine geçerken tabiî ki bunun dikkatli düşünülerek yapılması gerekir.
Türk Dünyasına daha yakın bir Kırgız Latin alfabesinin kabulü gelecek ekonomik, sosyal ve kültürel faaliyetleri için büyük öneme sahiptir.

Önerilen Yeni Kırgız Alfabesinde çoğunlukla harflerin birebir karşılıkları verilmektedir.
Bunun yanı sıra Kırgız Türkçesinin Ortak Türkçeden uzak kalmış seslerini de en azından alfabe yoluyla yakınlaştırmanın düşünüldüğü görülmektedir.
Önerilen Yeni Kırgız Alfabesi çizelgede gösterilmiştir.

Kiril
AБЖЧДЭ, ЕФГХЫИКЛМ
Latin
ABÝÇDEFGHIİKLM
Kiril
НҢOӨПРСШТУYВЙЗË, Ц, Щ,
Ю, Я, Ъ, Ь
Latin
NÑOÖPRSŞTUÜVYZ Kullanılmayacak
Çizelgeden de anlaşıldığı üzere fazla harf kullanımından azami şekilde tasarruf edilmiştir.
Kırgız Türkçesinde yaygın olmayan sadece Rusçadan geçen kelimelerde bulunabilen harflerin tamamen yürürlükten kaldırılması mantıklı olacaktır.
En önemli düşünülen yenilik ise kelime başlarında istisnalar hariç olmak üzere Ý harfi, kelime içinde C şeklinde okunurken Ý şeklinde yazılacak bu ise Kırgız Türkçesi'ni yazı ortamında Türk Dünyası'na uzak kalmayacaktır.
Yani buradaki düşünce başka Türk lehçelerinde Y harfi ile aynı olmasını sağlamaktır.
Günümüzde Ý harfi Türkmenistanda y olarak okunmaktadır.
Kırgızistanda Ж (C) olarak seslendirilen harf Ý olarak yazıldığında yazı şekil olarak Türk Dünyasına bir adım daha yaklaşacaktır.
Mesela; Kırgız Türkçesinde c ile başlayan kelimeler Türk Dünyasınde genel olarak y diye seslendirilmektedir.
Caş (yaş), Cer (yer), Cıl (yıl), Cıldız (yıldız), Cok (yok), Cüz (yüz) v.
B.
Bu kelimeler Kırgızistan Yeni Alfabesinde Ýaş, Ýer, Ýıl, Ýıldız olarak yazılıp Caş, Cer, Cıl, Cıldız olarak okunacaktır.
Sadece söz başlarında geçerli olacak bu kaide aynı zamanda sadece genel Türkçe'de "y" harfi ile başlayıp Kırgız Türkçesi'nde "c" sesi veren sözlerde geçerli olacaktır.
Ardımızdan gelen nesil internet vasıtasıyla birbiriyle daha iyi anlaşabilecektir.

Türkmenistanın da özellikle bu harfi kullanması iki ülke yakınlığına ivme kazandıracaktır.
Türkçedeki dağınıklığı düzeltme adına da önemli bir çalışmadır.
Bu harf özelliği Kazak, Nogay gibi Türk topluluklarına da örnek teşkil edebilir.
Kırgızistanın Latin Alfabesine geçmesi ile Rusya Federasyonunda yaşayan Türk Topluluklarının da Kiril Alfabesinden Latin Alfabesine daha tez geçmeleri beklenmektedir.

Turkbirlik.
Gen.
Tr/lang-tr/
Ma ...
Ozmek.
Html

Blogcu.
Com
Blogspot.
Com
Forums-free.
Com

Hizliresim.
Com/r
YBXL3.
Png
Hizliresim.
Com/72EWm
N.
Png
Üyelik görseli
Türkeröz
Kutlu Yazışmacı
Kutlu Yazışmacı

İleti: 2821
Katılım: 25 Nis 2008, 17: 08
Değerleme: 501