Текст и перевод песни Jacek Kaczmarski - Testament '95

Testament '95

W 38 roku życia
Pod koniec dwudziestego wieku
Co nic już chyba do odkrycia
Nie ma ni w sobie, ni w człowieku
Za czarne pióro I atrament
Chwytam, by spisać swój testament
Za mną, już liczba chrystusowa
Ofiarnym kozłom przypisana
Kiedy niewinna spada głowa
Za cudze grzechy - czyli za nas
By z życia się wymknąwszy sideł
Uschnąć w relikwie wśród kadzideł
Przede mną dziesięć lat niepewnych
Gdy każdy zmierzch mężczyznę miażdży
Od wewnątrz pośpiech szarpie gniewny
A z nieba mu znikają gwiazdy
Który to przetrwa ten - dożyje
Zaszczytu, że sędziwie zgnije
Mniej ważne - ile czasu trawisz
Niż z jakim trawisz go wynikiem
Niejedną twarz mi los przyprawił
Byłem już zdrajcą i pomnikiem
Degeneratem, bohaterem
A wszystkie twarze były szczere
Patrzono na mnie przez soczewki
Miłości, złości, interesu
Przeinaczano moje śpiewki
By się stawały tym, czym nie są
Tak używano mnie w potrzebie
Aż dziw, że jeszcze mam ciut siebie
Poza tym zresztą mam niewiele
Wpływy przejadłem i przepiłem
Bo nieco w duszy tkwi I w ciele
Co duszy wstrętne - ciału miłe
Więc nie zostawiam potomności
Kont, akcji ani posiadłości
Pierwszej małżonce mojej, Ince
Nim się wyrazi o mnie szpetnie
Zostawiam nasze wspólne sińce
Pamiątki z wojny wieloletniej
Ja się przeglądam w tych orderach
Bo to, co boli nie umiera
Zaś drugiej mojej połowicy
Niczego nie zapiszę za nic
Bo choćbym nie wiem jak policzył
I tak mnie za rozrzutność zgani
Więc nim się zrobi krótkie spięcie
"Kocham cię" - piszę w testamencie
Także synowi memu, Kosmie
Niewiele mam do zapisania
Nie wiem co będzie, gdy dorośnie
Czy zada cios mi, czy pytania
I próżno mi się dzisiaj biedzić
Czy znajdę na nie odpowiedzi
Paci zabawek nie pomnożę
A zapisuję jej przestrogę
Że choć się wiecznie bawić może
Nie taką jej wyśniłem drogę
Lecz snem nie będę córki dręczył
Zjawi się drań, co mnie wyręczy!
Przykra to myśl, że gdy czterdziestkę
Poranny wieszczy reumatyzm
Tak łatwo w ten testament mieszczę
Wszystkie me lary i penaty
Gitarę, książki i zapiski
Butelkę po ostatniej whisky
Nic nie zapiszę więc Wałęsom
Pawlakom, Strąkom i Urbanom
Co codziennością naszą trzęsą
A ja ich muszę strząsać rano
I przyjaciółki mej Grabowskiej
Grę z nimi biorę za słabostkę
Zostały jeszcze pieśni. One
Już, chcę czy nie chcę, nie są moje
Niech cierpią los swój - raz stworzone
Na beznadziejny bój z ustrojem
Sczezł ustrój, a słowami pieśni
Wciąż okładają się współcześni
Ja z nimi nic wspólnego nie mam
To znaczy z ludźmi, nie z pieśniami
Niech sobie znajdą własny temat
I niech go wyśpiewają sami
Inaczej zdradzą wielbiciele
Że nie pojęli ze mnie wiele
Partnerzy także źródłem troski
Ciąży przyjaźni kamień młyński
Niezbyt wysilał się Gintrowski
Nazbyt wysilał się Łapiński
Tyleśmy wspólnie wznieśli modlitw
Rozeszliśmy się bez melodii
W ten czas tak marny, hałaśliwy
Gdy szybki efekt myśl połyka
Chóralne plączą się porywy
Muzyka wszelka w zgiełku znika
Lecz, chociaż z nieuchronnym smutkiem
Każdy niech swoją nuci nutkę
O, nie samotne to nucenie!
Ani obejrzy się pustelnik
A zjawią się wielcy ocaleni
Z historii rusztów i popielnic
By szydzić wprzód a potem kusić
I do sprostania im prymusić
Bo nie przypadkiem przeszli czyściec
Odsiani z mód wartkiego ścieku
Po to by istnieć, a nie błyszczeć
I wieść dysputę o człowieku
W przepyszne wciągną cię katusze
Nie byle jakie łby i dusze
Dyskusja z nimi też jest czysta
Podstępna tylko z naszej strony
Czym grozi nam antagonista
Co przed wiekami pogrzebiony?
A dodam jeszcze myśl, że i my
Niedługo już będziemy z nimi
To samo pod rozwagę daję
Kochankom moim bez wyjątku
Jakże do syta tym się najeść
Co końcem było od początku?
Imion rozkoszy więc nie podam
Bo życia mało, czasu szkoda
Dlatego też się kończyć godzi
Nie wiem, czy jeszcze co napiszę
Lecz tylem już wierszydeł spłodził
Że jest czym okpić po mnie cisze
Zwłaszcza, że póki słońce świeci
Wciąż będą rodzić się poeci
Jak ja bezczelni i bezradni
Spragnieni grzechu i spowiedzi
I jedną nogą już w zapadni
Dociekający - co w nich siedzi
Co wciąż nieuchronności przeczy
Że może życie jest do rzeczy!

Завещание '95

В 38 лет своих,
Под занавес двадцатого века,
Когда открытий нет уж, нека,
Ни в самом мне, ни в человеке,
За черное перо и за чернила
Хватаюсь, чтоб завещание скроить.
За мной уж возраст Христов маячит,
Что козлам отпущенья назначен,
Когда невинная слетает с плеч глава
За чужие грехи – то есть за наши,
Чтоб, вырвавшись из жизненных тенет,
Иссохнуть в мощи средь курений ладана,
Передо мной десяток лет неясных,
Когда любой закат мужчину давит,
Изнутри гневный поспех рвет и манит,
А с неба звезды исчезают, гаснут.
Кто это вынесет, тот и дождется
Высокой чести сгнить в почтенье старческом.
Неважно, сколько времени потратишь,
Важнее, с каким его потратишь итогом.
Немало личин мне судьба приладила,
Я был предателем, и был я памятником,
И выродком, и был я героем,
И все личины были искренни.
Смотрели на меня сквозь линзы
Любви, и злости, и корысти,
Искажали мои песенки,
Чтоб делались они тем, чем не были,
Так использовали меня в надобности,
Удивлен, что еще хоть чуточку себя я сохранил.
Кроме того, у меня немного,
Доходы прогулял и пропил,
Ведь есть кое-что в душе и в теле,
Что душе противно, а телу мило.
Поэтому не оставляю потомству
Счетов, акций и владений.
Первой жене моей, Инке,
Прежде чем выскажется обо мне гадко,
Оставляю наши общие синяки,
Награды войны многолетней.
Я сам себя в этих орденах вижу,
Ведь то, что болит, не умирает.
А второй моей половинке
Ничего не запишу ни за что,
Ведь как бы я ни считал,
Все равно меня за расточительность отругает.
Поэтому, пока не случилось короткое замыкание,
"Люблю тебя" - пишу в завещании.
Также сыну моему, Косме,
Немногое могу записать.
Не знаю, что будет, когда вырастет,
Нанесет ли удар мне, или вопросы задаст.
И тщетно мне сегодня мучиться,
Найду ли на них ответы.
Пачке игрушек не прибавлю,
А записываю ей предостережение,
Что хоть может вечно играть,
Не такую ей вымечтал дорогу.
Но сном не буду дочери докучать,
Явится негодяй, который меня заменит!
Печальная мысль, что когда сорок лет
Утренний ревматизм предвещает,
Так легко в это завещание вмещаются
Все мои лары и пенаты,
Гитара, книги и записи,
Бутылка после последнего виски.
Ничего не запишу Валэнсам,
Павлякам, Стшонкам и Урбанам,
Которые нашей повседневностью трясут,
А я их должен стряхивать по утрам.
И подруги моей Грабовской
Игру с ними считаю слабостью.
Остались еще песни. Они,
Хочу я или нет, уже не мои.
Пусть терпят свою судьбу – раз созданные
На безнадежный бой с режимом.
Исчез режим, а словами песен
Все еще колотят друг друга современники.
Я с ними ничего общего не имею,
То есть с людьми, не с песнями.
Пусть себе найдут собственную тему
И пусть ее сами пропоют.
Иначе поклонники выдадут,
Что мало что во мне поняли.
Партнеры тоже источник тревоги,
Тяжесть дружбы, как жернов мельницы.
Не очень напрягался Гинтровский,
Слишком напрягался Лапиньский.
Столько мы вместе вознесли молитв,
Разошлись без мелодии.
В это время такое никчемное, шумное,
Когда быстрый эффект мысль глотает,
Хоровые порывы блуждают,
Всякая музыка в шуме исчезает.
Но, хоть с неизбежной грустью,
Пусть каждый свою напевает песенку.
О, не одинокое это напевание!
Не успеет оглянуться отшельник,
Как явятся великие спасенные
Из истории решеток и пепельниц,
Чтоб сначала насмехаться, а потом искушать
И к сопротивлению им принуждать.
Ведь не случайно прошли они чистилище,
Отсеянные из мод быстрого потока,
Для того, чтобы существовать, а не блестеть,
И вести диспут о человеке.
В изысканные втянут тебя мучения
Не абы какие головы и души.
Дискуссия с ними тоже чиста,
Коварство только с нашей стороны.
Чем грозит нам антагонист,
Что веками назад погребен?
А добавлю еще мысль, что и мы
Скоро будем с ними.
То же самое на размышление даю
Любовницам моим без исключения.
Как же досыта этим насытиться,
Что концом было с самого начала?
Имен наслаждений поэтому не назову,
Ведь жизни мало, времени жалко.
Потому и следует заканчивать.
Не знаю, напишу ли еще что-нибудь,
Но столько уже стишков наплодил,
Что есть чем осмеять после меня тишину.
Тем более, что пока солнце светит,
Все еще будут рождаться поэты,
Как я, бесстыжие и беспомощные,
Жаждущие греха и исповеди,
И одной ногой уже в ловушке,
Выясняющие – что в них сидит,
Что все еще неизбежности противоречит,
Что, может быть, жизнь имеет смысл!